शेर्पाहरुको बैबाहिक जीवन तथा मृत्यु सांस्करमा खाम ‘इलिमेन्टस्’ बिशेष रुपमा हेर्ने गरिन्छ । खाम मिलेना भने बैबाहिक जीवन सफल हुँदैन भन्ने धाराणा छ । त्यसैगरी मृतकहरुको दहसांस्कार गर्दा पनि खाम ‘ बिशेष गरी लामा हरुले हेर्ने गरिन्छ । लामाहरु ले ‘दत्तु’ मन्जुश्री पात्रो अनुसार चिनो हेर्ने, शुभ-अशुभ हेर्ने आदि गरिन्छ। तपाइले अहिले तपाइको जन्म मिति अनुसार तपाइको ल्हो वर्ग, खाम सबै आफै हेर्न सकिन्छ।
खाम पाँच प्रकारको हुन्छ, फलाम’च्या खाम्-,आगो ‘मे खाम्’, पानी ‘छ्यु-खाम्’,काठ-’श्यिङ्-खाम्’ र माटो -’स-खाम्’हुन । यि इलिमेन्टस् हरु एक अर्कामा मिल्ने हुनु पर्छ । जस्तै आगो र पानी खाम मिल्दैन । तेसैले यहाँ हरु पनि आफ्नो लो’ र खाम साथै आफ्नो मन्याजनहरुको साथै बालबच्चाहरुको खाम आँफैले पत्ता लगाउनुहोस् ।
बैबाहिक सम्बन्ध सफल बनाउना ‘लोर्तो’ साल नमिले ता पनि ‘खाम्’ मिल्नु अत्ती जरुर छ । जस्तै फलाम र काठ खाम मिल्दछ, तेसै गरी माटो र पानी, पानी र पानी,अग्नी र अग्नी इत्यदि, यसरी नै अग्नी र पानी ‘खाम्’ , अग्नी र काठ खाम भाएको हरु को पनि दम्पत्य जीवन सफल हुँदैन बन्ने मान्यता रख्दछ ।
मुसा ….फाल्गुण १९९२ देखि ….फाल्गुण १९९३ सम्म अग्नि
गोरु ….फाल्गुण १९९३ देखि ….फाल्गुण १९९४ सम्म अग्नि
बाघ ….फाल्गुण १९९४ देखि ….फाल्गुण १९९५ सम्म माटो
खरायो २५ माघ १९९५ देखि २६ माघ १९९६ सम्म माटो
ड्रागन २७ माघ १९९६ देखि १४ फाल्गुण १९९७ सम्म फलाम
सर्प १५ फाल्गुण १९९७ देखि ४ फाल्गुण १९९८ सम्म फलाम
घोडा ५ फाल्गुण १९९८ देखि २२ माघ १९९९ सम्म जल
भेडा २३ माघ १९९९ देखि ११ फाल्गुण २००० सम्म जल
बाँदर १२ फाल्गुण २००० देखि १ फाल्गुण २००१ सम्म काठ
चरा २ फाल्गुण २००१ देखि २० फाल्गुण २००२ सम्म काठ
कुकुर २१ फाल्गुण २००२ देखि ९ फाल्गुण २००३ सम्म अग्नि
सुँगुर १० फाल्गुण २००३ देखि २७ माघ २००४ सम्म अग्नि
मुसा २८ माघ, २००४ देखि १६ फाल्गुण २००५ सम्म माटो
गोरु १७ फाल्गुण, २००५ देखि ५ फाल्गुण २००६ सम्म माटो
बाघ ६ फाल्गुण २००६ देखि २४ माघ २००७ सम्म फलाम
खरायो २५ माघ २००७ देखि १३ फाल्गुण २००८ सम्म फलाम
ड्रागन १४ फाल्गुण २००८ देखि २ फाल्गुण २००९ सम्म जल
सर्प ३ फाल्गुण, २००९ देखि २१ माघ २०१० सम्म जल
घोडा २२ माघ २०१० देखि ११ फाल्गुण २०११ सम्म काठ
भेडा १२ फाल्गुण २०११ देखि २८ माघ २०१२ सम्म काठ
बाँदर २९ माघ २०१२ देखि १८ फाल्गुण २०१३ सम्म अग्नि
चरा १९ फाल्गुण २०१३ देखि ७ फाल्गुण २०१४ सम्म अग्नि
कुकुर ८ फाल्गुण २०१४ देखि २५ माघ २०१५ सम्म माटो
बनेल २६ माघ २०१५ देखि १४ फाल्गुण २०१६ सम्म माटो
मुसा १५ फाल्गुण २०१६ देखि ४ फाल्गुण २०१७ सम्म फलाम
गोरु ५ फाल्गुण २०१७ देखि २२ माघ २०१८ सम्म फलाम
बाघ २३ माघ २०१८ देखि ११ फाल्गुण २०१९ सम्म जल
खरायो १२ फाल्गुण २०१९ देखि १ फाल्गुण २०२० सम्म जल
ड्रागन २ फाल्गुण २०२० देखि २० फाल्गुण २०२१ सम्म काठ स
र्प २१ फाल्गुण २०२१ देखि ९ फाल्गुण २०२२ सम्म काठ
घोडा १० फाल्गुण २०२२ देखि २६ माघ २०२३ सम्म अग्नि
भेडा २७ माघ २०२३ देखि १६ फाल्गुण २०२४ सम्म अग्नि
बाँदर १७ फाल्गुण २०२४ देखि ५ फाल्गुण २०२५ सम्म माटो
चरा ६ फाल्गुण २०२५ देखि २४ माघ २०२६ सम्म माटो
कुकुर २५ माघ २०२६ देखि १३ फाल्गुण २०२७ सम्म फलाम
सुँगुर १४ फाल्गुण २०२७ देखि २ फाल्गुण २०२८ सम्म फलाम
मुसा ३ फाल्गुण २०२८ देखि २१ फाल्गुण २०२९ सम्म जल
गोरु २२ फाल्गुण २०२९ देखि १० फाल्गुण २०३० सम्म जल
बाघ ११ फाल्गुण २०३० देखि २५ माघ २०३१ सम्म काठ
खरायो २६ माघ २०३१ देखि २१ फाल्गुण २०३२ सम्म काठ
ड्रागन २२ फाल्गुण २०३२ देखि ७ फाल्गुण २०३३ सम्म अग्नि
सर्प ८ फाल्गुण २०३३ देखि २५ माघ २०३४ सम्म अग्नि
घोडा २६ माघ २०३४ देखि १४ फाल्गुण २०३५ सम्म माटो
भेडा १५ फाल्गुण २०३५ देखि ४ फाल्गुण २०३६ सम्म माटो
बाँदर ५ फाल्गुण २०३६ देखि २२ माघ २०३७ सम्म फलाम
चरा २३ माघ २०३७ देखि १२ फाल्गुण २०३८ सम्म फलाम
कुकुर १३ फाल्गुण २०३८ देखि २९ माघ २०३९ सम्म जल
सुँगुर १ फाल्गुण २०३९ देखि १९ फाल्गुण २०४० सम्म जल
मुसा २० फाल्गुण २०४० देखि ८ फाल्गुण २०४१ सम्म काठ
गोरु ९ फाल्गुण २०४१ देखि २६ माघ २०४२ सम्म काठ
बाघ २७ माघ २०४२ देखि १५ फाल्गुण २०४३ सम्म अग्नि
खरायो १६ फाल्गुण २०४३ देखि ५ फाल्गुण २०४४ सम्म अग्नि
ड्रागन ६ फाल्गुण २०४४ देखि २४ माघ २०४५ सम्म माटो
सर्प २५ माघ २०४५ देखि १४ फाल्गुण २०४६ सम्म माटो
घोडा १५ फाल्गुण २०४६ देखि २ फाल्गुण २०४७ सम्म फलाम
भेडा ३ फाल्गुण २०४७ देखि २१ फाल्गुण २०४८ सम्म फलाम
बाँदर २२ फाल्गुण २०४८ देखि १० फाल्गुण २०४९ सम्म जल
चरा ११ फाल्गुण २०४९ देखि २७ माघ २०५० सम्म जल
कुकुर २८ माघ २०५० देखि १७ फाल्गुण २०५१ सम्म काठ
सुँगुर १८ फाल्गुण २०५१ देखि ६ फाल्गुण २०५२ सम्म काठ
मुसा ७ फाल्गुण २०५२ देखि २५ माघ २०५३ सम्म अग्नि
गोरु २६ माघ २०५३ देखि १४ फाल्गुण २०५४ सम्म अग्नि
बाघ १५ फाल्गुण २०५४ देखि ४ फाल्गुण २०५५ सम्म माटो
खरायो ५ फाल्गुण २०५५ देखि २२ माघ २०५६ सम्म माटो
ड्रागन २३ माघ २०५६ देखि १२ फाल्गुण २०५७ सम्म फलाम
सर्प १३ फाल्गुण २०५७ देखि ३० माघ २०५८ सम्म फलाम
घोडा १ फाल्गुण २०५८ देखि १८ फाल्गुण २०५९ सम्म जल
भेडा १९ फाल्गुण २०५९ देखि ८ फाल्गुण २०६० सम्म जल
बाँदर ९ फाल्गुण २०६० देखि २६ माघ २०६१ सम्म काठ
चरा २७ माघ २०६१ देखि १५ फाल्गुण २०६२ सम्म काठ
कुकुर १६ फाल्गुण २०६२ देखि ५ फाल्गुण २०६३ सम्म अग्नि
सुँगुर ६ फाल्गुण, २०६३ देखि २३ माघ २०६४ सम्म अग्नि
बर्गहरूको बर्ष तालिका (ईश्वी संबत) खाम
मुसा February 19, 1912 to February 6, 1913 जल
गोरु February 7, 1913 to February 24, 1914 जल
बाघ February 25, 1914 to February 14,1915 काठ
खरायो February 15, 1915 to February 3, 1916 काठ
ड्रागन February 4, 1916 to February 21, 1917 अग्नि
सर्प February 22, 1917 to February 11, 1918 अग्नि
घोडा February 12, 1918 to March 2, 1919 माटो
भेडा March 3, 1919 to February 19, 1920 माटो
बाँदर February 20, 1920 to February 7,1921 फलाम
चरा February 8, 1921 to February 26, 1922 फलाम
कुकुर February 27, 1922 to February 15, 1923 जल
सुँगुर February 16, 1923 to February 4, 1924 जल
मुसा February 5, 1924 to February 22, 1925 काठ
गोरु February 23, 1925 to February 12, 1926 काठ
बाघ February 13, 1926 to March 3, 1927 अग्नि
खरायो March 4, 1927 to February 21, 1928 अग्नि
ड्रागन February 22, 1928 to February 9, 1929 माटो
सर्प February 10, 1929 to February 30, 1930 माटो
घोडा March 1, 1930 to February 17, 1931 फलाम
भेडा February 18, 1931 to February 6, 1932 फलाम
बाँदर February 7, 1932 to February 24, 1933 जल
चरा February 25, 1933 to February 13, 1934 जल
कुकुर February 14, 1934 to February 3, 1935 काठ
बनेल February 4, 1935 to February 22, 1936 काठ
मुसा February 23, 1936 to February 11, 1937 अग्नि
गोरु February 12, 1937 to March 2, 1938 अग्नि
बाघ March 3, 1938 to February 6, 1939 माटो
खरायो February 20, 1939 to February 8, 1940 माटो
ड्रागन February 9, 1940 to February 25, 1941 फलाम
सर्प February 26, 1941 to February 15, 1942 फलाम
घोडा February 16, 1942 to February 4, 1943 जल
भेडा February 5, 1943 to February 23, 1944 जल
बाँदर February 24, 1944 to February 12, 1945 काठ
चरा February 13, 1945 to March 3, 1946 काठ
कुकुर March 4, 1946 to February 20, 1947 अग्नि
बनेल February 21, 1947 to February 9, 1948 अग्नि
मुसा February 10, 1948 to February 27, 1949 माटो
गोरु February 28, 1949 to February 16, 1950 माटो
बाघ February 17, 1950 to February 6, 1951 फलाम
खरायो February 7, 1951 to February 25 , 1952 फलाम
ड्रागन February 26, 1952 to February 13, 1953 जल
सर्प February 14, 1953 to February 3, 1954 जल
घोडा February 4, 1954 to February 22, 1955 काठ
भेडा February 23, 1955 to February 11, 1956 काठ
बाँदर February 12, 1956 to March 1, 1957 अग्नि
चरा March 2, 1957 to February 18, 1958 अग्नि
कुकुर February 19, 1958 to February 7, 1959 माटो
सुँगुर February 8, 1959 to February 26, 1960 माटो
मुसा February 27, 1960 to February 15, 1961 फलाम
गोरु February 16, 1961 to February 4, 1962 फलाम
बाघ February 5, 1962 to February 23, 1963 जल
खरायो February 24, 1963 to February 13, 1964 जल
ड्रागन February 14, 1964 to March 3, 1965 काठ
सर्प March 4, 1965 to February 20, 1966 काठ
घोडा February 21, 1966 to February 9, 1967 अग्नि
भेडा February 10, 1967 to February 28, 1968 अग्नि
बाँदर February 29, 1968 to February 16, 1969 माटो
चरा February 17, 1969 to February 6, 1970 माटो
कुकुर February 7, 1970 to February 25, 1971 फलाम
सुँगुर February 26, 1971 to February 14, 1972 फलाम
मुसा February 15, 1972 to March 4, 1973 जल
गोरु March 5, 1973 to February 21, 1974 जल
बाघ February 22, 1974 to February 10, 1975 काठ
खरायो February 11, 1975 to March 4, 1976 काठ
ड्रागन March 5, 1976 to February 18, 1977 अग्नि
सर्प February 19, 1977 to February 7, 1978 अग्नि
घोडा February 8, 1978 to February 26, 1979 माटो
भेडा February 27, 1979 to February 16, 1980 माटो
बाँदर February 17, 1980 to February 4, 1981 फलाम
चरा February 5, 1981 to February 23, 1982 फलाम
कुकुर February 24, 1982 to February 12, 1983 जल
सुँगुर February 13, 1983 to March 2, 1984 जल
मुसा March 3, 1984 to February 19,1985 काठ
गोरु February 20, 1985 to February 8, 1986 काठ
बाघ February 9, 1986 to February 27, 1987 अग्नि
खरायो February 28, 1987 to February 17, 1988 अग्नि
ड्रागन February 18, 1988 to February 6, 1989 माटो
सर्प February 7, 1989 to February 25, 1990 माटो
घोडा February 26, 1990 to February 14, 1991 फलाम
भेडा February 15, 1991 to March 4, 1992 फलाम
बाँदर March 5, 1992 to February 21, 1993 जल
चरा February 22, 1993 to February 10, 1994 जल
कुकुर February 11, 1994 to March 1, 1995 काठ
सुँगुर March 2, 1995 to February 18, 1996 काठ
मुसा February 19, 1996 to February 7, 1997 अग्नि
गोरु February 8, 1997 to February 26, 1998 अग्नि
बाघ February 27, 1998 to February 16, 1999 माटो
खरायो February 17, 1999 to February 5, 2000 माटो
ड्रागन February 6, 2000 to February 23, 2001 फलाम
सर्प February 24, 2001 to February 12, 2002 फलाम
घोडा February 13, 2002 to March 2, 2003 जल
भेडा March 3, 2003 to February 20, 2004 जल
बाँदर February 21, 2004 to February 8, 2005 काठ
चरा February 9, 2005 to February 27, 2006 काठ
कुकुर February 28 , 2006 to February 17, 2007 अग्नि
सुँगुर February 18, 2007 to February 6, 2008 अग्नि
